اشنایی با شهرهای ایران  وکشورهای جهان

ماکو یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز شهرستان ماکو است. شهر ماکو در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و بخش شمالی در دامنه کوه قیه است.

این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شده‌است محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به ترکیه سفر کنند.

مردم

بافت مردمی ماکو از مردمان آذربایجانی و کُرد تشکیل شده که آذربایجانی‌ها شیعه بوده و به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و کردها سنی بوده و به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند.

وجه تسمیه

ساکنین ماکو در سده اول قبل از میلاد مسیح به دلیل اینکه به مذهب زرتشتی گرویده بودند این شهر را «ماغ کوی» یعنی شهر روحانیان زرتشتی می‌نامیدند. (مغ در زبان زرتشتی و زبان کهن به معنای روحانی زرتشتی می‌باشد) ماکو به زبان ارمنی به معنی چراگاه‌است و از این رو به آن ماکو گفته‌اند چرا که چراگاه‌های بزرگ در پیرامون ماکو وجود دارد. همچنین برخی معتقدند مادها که در زمان پادشاهی ایشتوویگو در این منطقه ساکن شدند، آن را مادکوه (کوه مادها) نامیدند. این نام بعداً به صورت ماکو درآمد. یاقوت حموی عقیده دارد ماکو محل زندگی روحانیون زردشتی بوده‌است لذا در اصل ماغ کوی نام داشته که به مرور ایام ماکو شده‌است.

تاریخ

در منطقه آزاد تجاری ماکو بازمانده‌های یک شهر بزرگ قدیمی که دامبات و خاورزمین نام داشت دیده می‌شود.

گله‌داران ساسانی از ساکنان این منطقه بودند. این شهر ویرانه را هنوز خاورزمین می‌نامند.

در دوره‌های بعدی ماکو بخشی از ایالت واسپورکان ارمنستان شد گروهی محل شهر کنونی ماکو را محل قبلی دژ قابان دانسته‌اند. در جلد ششم فرهنگ معین (به تألیف جعفر شهیدی) آمده‌است: «ماکو در قدیم قلعه‌ای بود به نام قابان که چون محل دزدان بود شاه عباس آن را خراب کرد. بنای شهر ماکوی امروزی را می‌توان از سال ۱۰۱۲ ه‍.ش دانست.» در دوره‌های بعد، اعراب و ترکان سلجوقی بر منطقه چیره شدند.

کلاویخو، سفیر ‍پادشاه اس‍پانیا، که درتاریخ اول ژوئن ۱۴۰۳ م از ماکو دیدن می‌کند، آن را قلعه‌ای می‌نامد که حاکمش مسیحی و نورالدین نام دارد. به گفتهٌ وی قراولان همگی از ارمنستان هستند ولی آشنا به زبانهای ترکی و فارسی.

به هنگام انعقاد عهدنامه گلستان، در مورد ماکو میان روس و عثمانی رقابت بود. در پی آن به مردم و خان‌های ماکو اختیار داده شد تا به هر سو که مایلند ملحق شوند و آنان الحاق به ایران را انتخاب کردند. از این حیث خوانین ماکو به‌ویژه تیمورپاشا و اقبال‌السلطنه طرف رعایت و ملاحظه قاجاریه بودند.

آب و هوا

ماکو دارای آب و هوای نیمه خشک با توجه به مکانش تحت تأثیر باران‌هایی از کوه‌های زاگرس است. هوای شهر گرم و خشک در تابستان، و سرد همراه با بارش برف در زمستان است. بیشترین بارش ناشی از رگبارهای بهاری است.

اماکن مهم گردشگری ماکو

• معبد سنگی در ده شدی دشت زنگنه
• برج و بارو و کتیبه در، ساری قیه و در صخره ماکو
• خرابه‌های تعدادی کلیساهای ارمنی در دهات مختلف
• آثار تاریخی شهر دامبات
• خرابه‌های قدیمی گزلو در ده مخند
• سنگ‌های بازالتی قرمزلیخ در روستا ی آواجیق
• آبشار شرشر در روستای آواجیق
• اب‌های گازدار روستای عرب دیزج در آواجیق
• آثار و علایم منقوش در سنگ در ده قزلجه قلعه دهستان قره قویون
• دالانها و غارهای زیرزمین در اطراف آرارات
• شهر روسا یا قلعه جم خور در ده بسطام چایپاره
• اتاق سنگی در ده چیره کندی چای پارا
• گورستان تاریخی پیر احمد کندی در دهات آواجیق
• پل بشگوز در نزدیک شهر ماکو
• خرابه‌های سه گوش در ده قزلداغ
• اتاق سنگی در ده دلیک داش
• کلیسای زور زور در ده بارون
• دیری متعلق به فرقه دمینکن در پای کوه قیه
• اتاق سنگی در ده سنگر
• کلیسای مریم ننه در شمال شهر ماکو
• بنای باشکوه کلاه فرنگی در بیمارستان ماکو
• کاخ باغچه جوق
• از ارتفاعات ماکو می‌توان چهارکشورایران ترکیه آذربایجان و ارمنستان رادید.

ماکو روستاهای زیبایی نیز دارد قره خاچ با آب هوای ییلاقی و محیطی آرام یکی از جاذبه‌های طبیعی این شهر می‌باشد علاوه بر آن روستاهای بارون، رند، هندور، سنگر، و

در پاسخ به این سوال که ماکو کجاست از موقعیت جغرافیایی آن شروع می‌کنیم. ماکو یکی از شهر های مرزی ایران است. این شهر در آذربایجان غربی قرار دارد. این شهر در همسایگی کشورهای ارمنستان، ترکیه و آذربایجان است. به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که ماکو درون دره‌ای قرار گرفته که رودخانه زنگمار از آن عبور می‌کند. به دلیل وجود این رودخانه، ماکو به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. اگر با ماشین به سمت ماکو حرکت کنید، از شهر های مرند و جلفا هم عبور خواهید کرد. ساکنین ماکو و مناطق اطراف، آذری‌زبان و یا کرد‌زبان هستند. ماکو، هم جاذبه‌های طبیعی گردشگری دارد و هم جاذبه‌های تاریخی. اگر با جاهای دیدنی ماکو آشنا نیستید، این مقاله را از دست ندهید.

جاهای دیدنی ماکو

ماکو یکی از شهرهای زیبای آذربایجام غربی است. این شهر به دلیل قدمت تاریخی و موقعیت جغرافیایی خود دارای جاذبه‌های گردشگری بسیاری دارد. برخی از این جاذبه‌های گردشگری در ماکو شهرت جهانی دارند. در زیر تعدادی از جاهای دیدنی ماکو را معرفی کرده‌ایم.

پل بشگوز یا پنج چشمه

عکس از سلام‌مسافر

پل پنج چشمه روی رودخانه زنگار قرار گرفته و از قدیمی‌ترین پل‌های این شهر به شمار می‌آید. به گفته برخی افراد این پل در دوره صفویان ساخته شده تا زوار ارامنه راحت‌تر به کلیسا طاطائوس بروند. این پل به دلیل داشتن ۵ دهنه شهرت پیدا کرده اما متاسفانه امروزه یک دهنه آن تخریب شده است. پل پنج چشمه تا زمانی که جاده تبریز-ماکو احداث نشده بود، معبر اصلی تردد منطقه بود و در حال حاضر نیز معبر ارتباطی ماکو و روستاهای مجاور می‌باشد.

قلعه قبان

عکس از seeiran

این قلعه بر فراز کوهی بلند ساخته شده، قلعه‌ای که در ورودی ندارد. قبان از معدود قلعه‌هایی بود که تیمور لنگ موفق به فتح آن نشد. در دیواره‌های صخره، سه کتیبه وجود داشته که تنها یکی از آنها که متعلق به شاه اسماعیل بوده، سالم و قابل رویت است. اگر به ماکو سفر کردید، دیدن قلعه قبان را از دست ندهید.

عمارت کلاه فرنگی

عکس از کجارو

کلاه فرنگی عمارتی هشت ضلعی و دو طبقه، به همراه ایوان چوبی و سرتاسری است. این ایوان با بیست ستون، در سرتاسر عمارت قرار دارد. کلاه فرنگی متعلق به یکی از خان‌های ماکو به نام علی‌قلی‌خان بیات ماکویی بوده که سال‌های بعد بهداری آن را از تقی‌خان بیات خریداری نمود. این عمارت تنها عمارت به‌جا‌مانده از مجموعه عمارت‌های علی‌قلی‌خان است. گچ‌بری‌های این بنا بسیار زیبا و تاریخی بوده و ترکیب آن با آینه‌کاری‌ها ترکیب بسیار زیبا و بی‌نظیری را بوجود آورده است.

رودخانه مرزی ارس

عکس از اسپلیت‌البرز

این رودخانه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی ماکو است که باید نام آن در این لیست قرار داشته باشد. رودخانه مرزی ارس، پر‌آب‌ترین رودخانه شمالی آذربایجان شرقی است که از کوه‌های ترکیه سرچشمه می‌گیرد و در آخر هم به دریای خزر می‌ریزد.

دره باغی

عکس از امید قهرمان

دره باغی در یکی از روستاهای ماکو به نام روستای قلعه جوق قرار دارد. این دره در کنار عمارت عزت‌الله‌خان که خواهرزاده سردار ماکو بوده، می‌گذرد. اگر به داخل دره پیشروی کنید به مناطق بکر و دست نخورده‌ای خواهید رسید.

کلیسای زور زور

عکس از ویکی‌پدیا

یکی از مهم‌ترین مناطق دیدنی ماکو کلیسای زور زور است. کلیسا زور زور جزو جاهای دیدنی بین‌المللی ماکو می‌باشد و اغلب گردشگران خارجی نام آن را در فهرست جاهای دیدنی خود قرار می‌دهند. دلیل شهرت جهانی کلیسای زور زور، قرار گرفتن نام کلیسا در فهرست میراث جهانی یونسکو است. این کلیسا در کنار روستای بارون از توابع شهرستان ماکو قرار دارد. شروع ساخت کلیسا در سال ۱۲۹۸ میلادی آغاز شده و در سال ۱۳۱۴ به اتمام رسیده است.

چشمه ثریا

عکس از گوگل

چشمه ثریا سرچشمه رود ارس و یکی دیگر از جاهای دیدنی ماکو است. این چشمه در نقطه صفر مرزی ایران و نخجوان قرار دارد که آن را به مرز آبی تبدیل کرده است. اوایل مرداد‌ماه، پرندگان مهاجر به چشمه ثریا و ارس می‌آیند.

منشورهای بازالتی

عکس از علی انتظاری

منشورهای بازالتی در دره‌ای عمیق با آبشار‌های کوچک و بزرگ واقع شده است. ظاهر دیواره‌های این دره با انواع دیگر دره‌های که تا به حال دیده‌اید بسیار متفاوت می‌باشد. شکل و فرم‌های زیبا و شگفت‌انگیز دره، به دلیل سرد شدن گدازه‌های آتشفشانی ایجاد شده‌اند. این دره در اطراف منطقه آواجیق واقع شده است. اگر قصد کوهنوردی و طبیعت‌گردی در این منطقه را دارید، حتما کفش مناسب به همراه داشته باشید و در فصول سرد سال لوازم گرمایشی خود را فراموش نکنید.

غار خزنگاه

عکس از گوگل

این غار می‌تواند محل هیجان انگیزی برای طبیعت‌گردان باشد. غار خزنگاه در کوه‌های نرسیده به روستای تیکمه قرار داشته که در دل این کوه‌ها غارهای بسیار زیادی وجود دارند. البته برای رسیدن به این غار، نیاز است که حداقل یک ساعت کوه‌پیمایی کنید. بنابراین اگر تمایل دارید از این غار زیبا و دیدنی ماکو بازدید کنید، کفش مناسب به پا داشته باشید. همچنین به شما توصیه می‌کنیم حتما با یک راهنمای محلی به دیدن غار خزنگاه بروید.

مراکز خرید ماکو

ماکو علاوه بر اینکه جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی، مراکز خرید بسیار معروفی دارد. مراکز خریدی که برخی از آنها به تنها جاذبه گردشگری ماکو هستند و بسیاری از گردشگران برای خرید از این مراکز خرید به ماکو سفر می‌کنند.

بازار مرزی ماکو

عکس از لست‌سکند

یکی از مهم‌ترین و البته معروف‌ترین مراکز خرید ماکو، بازار مرزی ماکو است. در این بازار از کالاهای بی‌کیفیت خبری نیست. وسعت بازار مرزی ماکو بسیار زیاد است و تعداد زیادی مغازه در آن وجود دارد. پوشاک، لوازم خانگی، مواد غذایی و غیره جزو اجناسی هستند که در این بازار به فروش می‌رسد. بازار مرزی ماکو در کیلومتر ۵ جاده ماکو – بازرگان واقع شده است.

بازار مرزی ساری‌سو

یکی دیگر از مراکز خرید مرزی در ماکو، بازار ساری‌سو است. به گفته گردشگران و مردم محلی قیمت اجناس در این بازار در حدود بیست درصد ارزان‌تر از مراکز خرید دیگر ماکو است. همچنین در این بازار، امکانات رفاهی مانند نمازخانه و سالن غذاخوری وجود دارد.

بازار مرزی صنم بلاغی پلدشت

این بازار وسعتی به اندازه ۱۴ هزار متر مربع دارد که در ۳۰ کیلومتری ماکو و در شهر پلدشت واقع شده است. در این بازار کالاهایی نظیر مصنوعات چوبی، کالاهای وارداتی، میوه و تربار و … به فروش می‌رسند.

صنایع دستی ماکو

عکس از سازمان منطقه آزاد ماکو

ماکو به مانند دیگر شهرهای ایرانی، صنایع‌دستی و سوغات بسیاری دارد. اگر به این شهر سفر کردید می‌توانید به عنوان یادگاری از این صنایع دستی خرید کنید. برخی از مهم‌ترین صنایع دستی ماکو در زیر به آن اشاره شده است.

حصیر‌بافی

مردم ماکو معمولا از برگ‌های تازه نی برای تولید حصیر بهره می‌برند. آنها چیغ‌بافی هم انجام می‌دهند یعنی لا به لای حصیر از نخ‌های پشمی هم استفاده می‌کنند. حصیربافی یکی از آن صنایع دستی است که می‌توانید به عنوان سوغات تهیه کنید، زیرا قیمت آن به نسبت دیگر صنایع دستی ارزان‌تر می‌باشد.

گلیم‌بافی

گلیم‌بافی هم از دیگر هنر‌های دستی مردم ماکو است. طرح، نقشه و رنگ‌های گلیم‌های که توسط هنرمندان ماکو تهیه می‌شود، در مقایسه با دیگر شهرهای منطقه متفاوت و زیباست و شما می‌توانید به عنوان سوغاتی آنها را در نظر بگیرید.

فرش دستباف

فرش از مهم‌ترین صنایع دستی ایران است. مردم در تمامی شهرها برای استفاده روزانه خود، فرش تهیه می‌کنند. فرش ماکو نیز به مانند دیگر فرش‌های ایرانی زیبا و دیدنی‌ است. البته که قیمت فرش‌های دست‌بافت ماکو بسیار گران و ارزشمند هستند اما اگر به فکر تهیه یک صنایع دستی لوکس و باارزش هستید، فرش دستباف ماکو را در نظر بگیرید.

سازسازی

از آنجایی که در گذشته بیشتر افراد در منطقه ماکو به نواختن موسیقی آشنایی داشتند، ساختن ساز هم از گذشته جزو صنایع دستی ماکو به شمار می‌رفته است. در گذشته هنرمندان برای ساختن ساز از چوب درختان توت و گردو استفاده می‌کردند اما امروز براساس نوع ساز و کیفیت درخواستی، از چوب دیگر درختان نیز استفاده می‌شود. پس اگر اهل نواختن ساز هستید می‌توانید برای تهیه آن به سراغ هنرمندان ماکو بروید.

معرق‌کاری

آثار معرق از کنار هم گرفتن چوب‌ها و ایجاد نقش و طرح به وسیله آنها به وجود می‌آیند. نقوش اسلیمی، موضوعات شاهنامه، مینیاتور و غیره از موضوعات اصلی تابلو‌های معرق ماکو هستند.

برای آشنایی بیشتر مقاله سوغات و صنایع دستی ماکو را مطالعه کنید.

غذاهای سنتی ماکو

در معرفی ماکو نباید از غذاهای سنتی آن غافل شویم. مردم ماکو براساس موقعیت جغرافیایی و آب‌وهوای منطقه، غذاهای تهیه می‌کردند که برای سلامتی آنها نیز مفید بود. این غذاها امروزه نیز تهیه می‌شوند و از مهم‌ترین غذاهای سنتی ماکو به حساب می‌آیند.

ساج قاورماسی

ساج قاورماسی یکی از غذاهای سنتی ماکو است. در این غذا گوشت گوسفندی به همراه دنبه و روغن حیوانی داخل ساج تفت داده می‌شوند و با سسی که ترکیبی از ماست و سیر است، سرو می‌شود.

جزوز

این غذا مانند جغور بغور است. یعنی ترکیبی از سیب‌زمینی‌های نگینی شده، گوشت جگر و گوجه فرنگی. جزوز یکی از غذاهای خیابانی ماکو به حساب می‌آید، به همین دلیل جزوز از غذاهای ارزان ماکو است. اگر به ماکو رفتید حتما این غذای خیابانی را امتحان کنید.

اولیک چکمسی

اولیک چکمسی هم مانند دیگر غذاهای این شهر بر پایه گوشت است. اولیک یکی از سبزی‌های بومی این منطقه می‌باشد که طعم‌دهنده اصلی غذا است. در این غذا بعد از پختن سبزی و گوشت، برنج را اضافه می‌کنند تا دم بکشند. از دیگر غذاهای ماکو می‌توان به کلاجوش، یالیخ چورکی، یاقلی پاپان، تخم مرغ سیب زمینی و غیره اشاره کرد.

بهترین زمان برای سفر به ماکو

به طور کلی، ماکو در فصل زمستان آب‌و‌هوای سرد و خشک دارد و در فصل تابستان آب‌وهوایی آن گرم و خشک هست. با توجه به اینکه ماکو دارای آب‌وهوای کوهستانی است بهترین زمان سفر به آن اوایل بهار و اواخر تابستان است. از فروردین تا اردیبهشت، هوا سرد است و احتمال بارش نیز وجود دارد، با این‌حال ماکو در این فصل بسیار زیبا می‌شود.

از اردیبهشت تا خرداد ماه، رگبار و بارندگی و حتی احتمال بارش تگرگ وجود دارد، که این آب‌و‌هوا باعث می‌شود که برای رفتن به مناطق طبیعی و زیبا به مشکل بخورید. از تیر تا مرداد هوا گرم است. از مهر و آبان هوا شروع به سرد شدن می‌کند. از طرف دیگر در اواخر اسفند تا فروردین گل‌ها بر اثر آب شدن برف‌ها تازه شکوفا می‌شوند که می‌تواند جاذبه زیبایی ایجاد کند.

فاصله ماکو تا برخی از شهرها:

• فاصـله ی ماکو تا تبریز ۲۵۰ کیلومتر
• فاصله ی ماکو تا تهران ۸۷۵ کیلومتر
• فاصـله ی ماکو تا اصفهان ۱۱۵۷ کیلومتر
• فاصله ی ماکو تا اهواز ۱۳۸۸ کیلومتر
• فاصله ی ماکو تا شیراز ۱۶۴۱ کیلومتر
• فاصـله ی ماکو تا مشهد ۱۷۶۸ کیلومتر
• فاصله ی ماکو تا بندرعباس ۲۰۶۱ کیلومتر
• فاصله ی ماکو تا زاهدان ۲۲۶۲ کیلومتر

قلعه جوق و باغچه جوق از زیباترین روستاهای ماکو می‌باشند.

منابع

ویکی پدیا

سایت اتاقک